Jan van Ruusbroec
(1293 – 1381)

The Spiritual Espousals
(circa 1335)

siet : die Brudegome coemt, gaet ute Hem te ontmoete ...

Doctoris Divini et Excellentissimi Contemplatoris

Philological Remarks
Contextualizing Ruusbroec
Translation of the "Third Life" into English
Vertaling van het "Derde Leven" naar het Nederlands

©  Wim van den Dungen

Philological Remarks

Thank You for considering these English and Dutch translations of "The Third Life", the third, last & most controversial book of The Spiritual Espousals (circa 1335), the masterpiece by Jan van Ruusbroec (1293 - 1381) written when he was circa 42 years old in "genuine Brussels Dutch" (cf. Brother Gerard in his Prologue). To realise this, an extensive use has been made of the critical edition published as Opera Omnia, edited by the Ruusbroecgenootschap (University of Antwerp - UFSIA) & printed by Brepols in Turnhout in 1988 as volume 3, pp.573-601. The "Third Life" is c 1 - c 259 of the basic critical manuscript in Middle Dutch, based on a manuscript containing exclusively van Ruusbroec-texts from the Nazareth house of the Brethren of the Common Life in Brussels, Brabantine in Littera bastarda (dated end of the 15th century by G. de Baere).

The earlier complete edition by Rypens published as Werken, Het Kompas - Mechelen, 1932, vol.1., pp.103-249 (Tielt, 1944-1948) was also used (it is also based on the same manuscript, MS F in the list made by De Vreese, 1900-1902). The excellent English translation which is part of the critical edition of The Spiritual Espousals (by H.Rolfson, 1988) has been changed only in minute (but not unimportant) details.

According to the writer Maurice Maeterlinck, Jan van Ruusbroec had no knowledge of Latin or Greek. Although his knowledge of the former language is beyond dispute (he read & translated Latin texts into his own kind of Dutch), it is very probable that he had no university education. His extraordinary intellectual development operated continuous self-study as well as ongoing mystical experiences. In 1317, Ruusbroec entered priesthood. For 25 years he served as chaplain in Brussels. But John of Ruysbroeck remained controversial and not universally recognized. His teachings would contain pantheist elements and stretch personal deification too far ... On the 15th of January 1908, Ruusbroec was finally beatified by the Papal Decree Acta Apostolicæ Sedis.

Several translations have been made of the text of The Espousals and three of them even during Ruusbroec's lifetime. The oldest one being a translation into Low Alemannic dialect (1350) for the use of the circles around Tauler (this dialect belongs to the Middle High German language). A young fellow monk of Ruusbroec (called William Jordaens) effectuated another translation in Latin between 1355 & 1360, intended for the Cistercians of the Abbey Ter Doest at Lissewege (West Flanders). Gerard Grote (the father of the "Devotio moderna") also made a Latin translation circa 1375. He knew Jordaens' translation and made a "safe" Middle Dutch text. Grote became the initiator of the second redaction of the Espousals & maintained a "word by word" approach, disliking stylistic ornamentation's. Other translations followed after 1440, a time in which a renewed interest in Ruusbroec and the Rhenish mystics developed. The complete works were translated by Surius into Latin in 1552. The Dutch edition of 1624 (by Gabriel of Antwerp) followed (but some contemporary specialists deem it worthless).

The original text was published in Ruusbroec Werken (Het Kompas - Mechelen, 1932, volume I), as well as in Jan van Ruusbroec : Opera Omnia (Lannoo - Brepols, 1988, vol.3).

Note the English & Dutch translations of The Seven Holy Ways of Love (1237) by Beatrijs van Nazareth (1200 - 1268), the "mother" of Flemish mysticism influencing Jan van Ruusbroec, the interpretation & philosophical investigation of her treatise on the mystical path, and the Dutch translation (with commentary) of ps.-Dionysius the Areopagite's The Mystical Theology.

Subtitles & paragraphs were added.

Contextualizing Ruusbroec

A genuine, free, spiritual environment stimulating a true spiritual humanism is very uncommon. Although other examples exist, let us focus on the exceptional conditions prevailing in Flanders between circa 1150 CE & the Concily of Vienne (1311).

In the 12th century, the Cistercian movement ignited the spirits of the religious populations living in what is now called "Belgium". The reformation of the formalised (fossilised) liturgy of Cluny implied the return of interiorization, operational spiritual practices & a genuine concern for spiritual liberation. The scope of this religious, mystical humanism was extraordinary. The experience of the Divine was considered to be given potentially to everybody and mystical experience was the most excellent expression of the imago Dei hidden in the soul of every human being. To recover it and restore its brilliance was considered to be the "apex" of the spiritual quest of humanity. To invoke the Holy Spirit is to call for freedom. Bernard of Clairvaux (1090 -1153) initiated 68 monasteries on his own. Because his "Order of Cîtaux" limited the number of monasteries for woman, independent Cistercian monasteries arose. They had no direct link with the bishop but mostly abided by the rules anyway.

Between 1150 & 1200 another exceptional spiritual movement came into existence. The so-called "beguines" formed small groups of spiritual woman. They had no official "rule of order" and did not mix with the traditional monasteries. They grouped in small houses around hospitals, attended holy service and helped the poor. Only later the so-called "beguinage" emerged (these houses have recently been placed on the list of world monuments). The rulers, the dukes of Brabant, tolerated this activity. One of them even composed mystical songs ! This would not last. The Concily of Vienne (1311/12) under Pope Clement V excommunicated the movement and stressed the fact (in its 6th Anathema) that those who indeed reached perfection are not exempt from the performance of correct virtue according to the "Magister" of the Roman Church. In France, some poor beguines were even executed ! The Church executing its mystical champions !?

But the mysticism blooming during these circa 161 years was considerable ! Its core ? The transforming & transfigurating (liberating & deifying) experience of Love ("minne"), both as a whole and as a process of becoming more and more oned through love with the Divine. The most pressing theological problem was the status of the last, ultimate phases of union. The accepted view in those days was called : "similitudo", i.e. mystical consciousness approximates the Divine without ever becoming Divine (the Divine shows Itself as It wills, not as It is). The mystics knew otherwise ! The union brought about by "minne" ("spiritual love") is an existential dual-union with the Divine. It defies all theological or ontological categories. Love-mysticism is the exhaltation of the jubilating heart ("jubilatio cordis").

Love-mysticism can be traced in the writings of the three major exponents of Middle Dutch (Flemish) mysticism : the aristocratic & visionary Hadewijch of Antwerp (circa 1210 - 1260) : Book of Visions, the monastic Beatrix of Nazareth (1200 - 1268) : On Seven Ways of Holy Love & the priestly John of Ruysbroeck (1293 - 1381) : The Spiritual Espousals.

The core of the mystical teachings of Jan van Ruusbroec (i.e. the third part of The Spiritual Espousals in the translation of Jordaens), the "summit of the inner life" was considered by major French theologians like Jean Gerson (1363 - 1429) as heretical (because -in his reading- it was pantheistic) and hence a good candidate for rejection & critical scrutiny. Between 1397 & 1401 Gerson lived in Bruges and read the text of The Espousals over and over again. Especially "The Third Life" had to be burned for according to Gerson it contained ideas clashing with the orthodoxy of the Roman Church.

Jan van Ruusbroec's Spiritual Espousals has three parts : the "via pugativa" (het "werkende leven" or the "active life"), the "via illuminativa" (het "innighe, begeerlijcke leven" or the "yearning life") and the "via unitiva" (het "godscouwende leven", or the "contemplative life"). The last part is also called "the third life" and deals with the supreme mystical experience. Here the question of the ontological relatedness between the human soul and God comes to the fore. If the essence of man, his fundamental nature, is so made one with the Divine (by the Divine), man ends up being God (an option avoided by centrist orthodoxy). Although Gerson knew Ruusbroec explicitly condemned this kind of reasoning (namely in the second section of The Espousals), he nevertheless claimed Ruusbroec himself had fallen into the selfsame pit he had warned others to avoid. The reply of Willem van Schoonhoven (1356 - 1432), who since 1378 had been part of Ruusbroec's community in Groenendaal, did not satisfy the chancellor. Around 1406, he replied and became even more critical about the work ...

Although the charge of "pantheism" in the cosmo-philosophical sense is questionable (for the transcendence of God is firmly established in his writings), it is true Ruusbroec's interpretation of the imago Dei clearly moves away from the conventional tenets of Christian ascetic theology. For although he does stress the ontological difference between God and the contemplative, he nevertheless is unable to stop this overt proof of orthodoxy of being blurred by his definition of contemplation as "seeing God with God". The conflict between orthodox mystical theology and Ruusbroec's ultimate mystical experience is prominent in the text and often one has the impression he invokes the orthodox idea just to avoid condemnation each time his experience transcends important boundaries.

Did Ruusbroec thought it possible to trespass the natural limitations of created beings ? By stressing the core of our being is nothing less than God Himself, he comes very close to the vedantic idea of identifying the core of the soul ("âtman") with absolute being ("Brahman") or the idea of some Sûfî's they actually are "Allah" (cf. Ibn Ârabi's "You are He without yourself."). The fact such an important statement is weakened by adding "with respect to its being" is then nothing but a contextual "proof" of orthodoxy, and in textual actually a blinking fieldsign around "hot", possibly "heretical" issues.

Placing Jan van Ruusbroec's masterpiece in the context of Middle Dutch (Flemish) mysticism makes us savour an interesting compositional parallel between this "third life" and Beatrijs' seventh Way of Holy Love, with the exception the latter surely does not move beyond the experience of the Divine "in the spirit" whereas Ruusbroec is daring enough to say something about the beyond of the Father and the essential namelessness of God. But when he does this, is he not putting aside the spiritual limitations of the human soul ? Is he not neglecting the female polarity of the Flemish mystical movement, represented by Beatrijs & Hadewijch ?

The Spiritual Espousals

Book 3

The Third Life
the contemplative life

The inner lover of God, who possesses God in enjoyable rest, and himself in devoted, working love, and his entire life in virtues with justice, this inner person then comes, by means of these three points and the hidden revelation of God, into a God contemplating life, at least the lover who is pious and just, whom God in His freedom wishes to choose and to elevate to a superessential contemplation in divine light and according to the way of God.

This contemplation establishes us in purity and in limpidity above all our understanding, for it is a special enrichment and a heavenly crown, and in addition, an eternal reward for all virtues and for all lives. And no one can arrive at this by means of science or subtlety, nor by any practice, but only he whom God wishes to unite with His Spirit and to illumine with Himself may contemplate God, and nobody else. The hidden divine nature is eternally active, contemplating and loving with respect to each person, and always enjoying the embrace with each person, in unity of essence.

In this embrace, in the essential unity of God, are all inner spirits one with God in loving transport, and they are the selfsame one that the essence itself is in itself. And in this sublime unity of the divine nature, the heavenly Father is the origin and the beginning of every work that is done in heaven and on earth. And He says in the immersed hiddenness of the spirit :

"See : the Bridegroom cometh, go out, to meet Him"

We are now going to explain and clarify these words with respect to the superessential contemplation which is the ground of all holiness and of all the life that one can live.

Warning

Few can arrive at this divine contemplation on account of their own incapacity and the hiddenness of the light in which one contemplates. And therefore, no one will really thoroughly understand these remarks by means of any study or subtle consideration of one’s own. For all the words and everything that one can learn and understand in a creaturely fashion is alien to, and far beneath, the truth that I have in mind. But he who is united with God and enlightened in this truth can understand the truth by the truth itself. For to comprehend and to understand God, above all similitudes, as He is in Himself means to be God with God, without intermediary or any otherness which can create a hindrance or a mediation. And therefore I desire that each one who neither understands nor feels this in the enjoyable unity of his spirit not to be scandalised and to leave things as they are. For what I wish to say is true, and Christ, the eternal truth, said it Himself in His teaching in many a passage, if only we could reveal it and tell it well.

And therefore if anyone is to understand this, he must be dead to himself and live in God and turn his countenance towards the eternal light in the ground of his spirit, where the hidden truth reveals itself without intermediary.

For the heavenly Father wishes us to be seeing, for He is the Father of light. And therefore, without intermediary and without cease, He speaks eternally in the hiddenness of our spirit a single fathomless word and nothing more. And in this word, He utters Himself and all things. And this word is nothing other than « See » ; and this is the going-out and the birth of the Son of eternal light, in whom one knows and sees all blessedness.

See

Now, if the spirit is to contemplate God with God, without intermediary, in this divine light, three things are necessary for a person.

The first is that he must be well-ordered from without in all virtues and unhindered within, just as empty of all outward works as though he were not working. For if he is busy within by any work of virtue, then he is assailed by images. As long as that is going on in him, he cannot contemplate.

Secondly, he must cleave to God within by devoted intention and love, just like a kindled, blazing fire that can no longer be extinguished. During the time that he feels himself to be in this state, he can contemplate.

Thirdly, he must have lost himself in a waylessness and in a darkness in which all contemplatives wander around in enjoyment and can no longer find themselves in a creaturely way. In the abyss of this darkness in which the loving spirit has died to itself, there begin the revelation of God and eternal life. For in this darkness there shines and is born an incomprehensible light which is the Son of God, in whom one contemplates eternal life.

And in this light one becomes seeing.

And this divine light is granted in the simple being of the spirit, where the spirit receives the brightness –which is God Himself- above all gifts and above all creaturely activity, in the empty void of the spirit in which it has lost itself through enjoyable love and receives the brightness of God without intermediary. And without cease, it becomes the very brightness which it receives.

See, this hidden brightness in which one contemplates everything that one desires according to the way of emptiness of spirit, this brightness is so great that the loving contemplative neither sees nor feels anything in his ground in which he rests except an incomprehensible light. And according to the simple bareness which encompasses all things, he finds and feels himself to be that very light by which he sees, and nothing else.

And here You have the first point : how one becomes seeing in Divine Light. Blessed are the eyes which are thus seeing, for they posses eternal life.

the Bridegroom cometh

When we have thus become seeing, then we can contemplate, in joy, the eternal coming of our Bridegroom, which is the second point about which we are going to speak. Now, what is the coming of our Bridegroom which is eternal ? It is a new birth an a new enlightenment without cease. For the ground out of which the brightness shines, and which is the brightness itself, is living and fruitful. And therefore, the revelation of the eternal light is renewed without cease in the hiddenness of the spirit.

See, all creaturely activity and all practice of virtues must fail here, for here what God works is nothing but Himself in the highest nobility of the spirit. And here there is nothing but an eternal contemplation and gazing at the light with the light and in the light. And the coming of the Bridegroom is so rapid that He is always coming and is indwelling with fathomless richness, and that He is coming anew personally, without crease, with such new brightness just as though He had never come before. For His coming consists in an eternal now, without time, which is always received with new lust and in new joy.

See, the bliss and the joy which this Bridegroom brings in His coming are fathomless and incommensurable, for He Himself is that bliss and joy. And therefore, the eyes with which the spirit contemplates and gazes upon its Bridegroom are so widely dilated that they will never again be closed. For the gazing and contemplation of the spirit remain eternally fixed on the hidden revelation of God, and the comprehension of the spirit is so widely dilated for the coming of the Bridegroom that the spirit itself has become the wideness which it apprehends. And so God is apprehended and seen with God ; in this all our blessedness resides.

This is the second point : how we receive, without cease, the eternal coming of our Bridegroom in our spirit.

go out

Now the Spirit of God says in the hidden transport of our spirit : « Go out in an eternal contemplation and enjoyment, according to God’s way. »

All the richness which is in God by nature we possess in God by love, and God in us, by means of the incommensurable love which is the Holy Spirit. For in this love one tastes everything which one can desire. And therefore, by means of this love we are dead to ourselves and have gone out in loving transport into waylessness and obscurity. There the spirit, in an embrace of the Holy Trinity, is eternally indwelling in the superessential unity, in rest and in enjoyment. And in the same unity, according to the way of fruitfulness, the Father is in the Son and the Son in the Father, and all creatures are in them both. And this is above distinction of persons, for here, by reason alone, we understand fatherhood and sonhood in living fruitfulness of God’s nature.

Here there spring forth and begin an eternal going-out and an eternal activity without beginning. For here there is a beginning without beginning. For as the almighty Father has perfectly comprehended Himself in the ground of His fruitfulness, the Son, the eternal Word of the Father, has gone out, as another person in the Godhead. And through the eternal birth all creatures have gone out eternally, before they were created in time. So God has beheld them and known them in Himself, with distinction, in life-giving ideas, and in otherness from Himself ; but they are not another in every respect : for all that is in God is God.

This eternal going-out, this eternal life which we have and are within God, eternally, without ourselves, is the cause of our created being in time. And our created being is suspended in the eternal being, and, with respect to its essential being, it is one with it, with respect to its being. And this eternal being and life, which we have and are in the eternal Wisdom of God, is like unto God. For it has an eternal indwelling without distinction, in the divine being ; and it has an eternal out-flowing, through the birth of the Son, into an otherness, with distinction, according to eternal reason.

And by means of these two points, it is so Godlike that God recognises Himself and reflects Himself without cease in this likeness with respect to being and to persons. For even though here there are distinction and otherness according to reason, the likeness, however, is at one with the very image of the Holy Trinity, which is the Wisdom of God in which God contemplates Himself in all things in an eternal now, without before and after.

So He beholds Himself as well as all creatures in a one-fold seeing ; and this is God’s image and God’s likeness, and our image and our likeness, for God reflects Himself and all things in it. In this divine image all creatures have an eternal life without themselves, as in their eternal exemplar. And the Holy Trinity has made us to this eternal image and to this likeness. And therefore God would have us go out of ourselves in this divine light and supernaturally pursue this image –which is our own life- and possess it actively and enjoyable with Him in eternal blessedness.

For we find indeed that the bosom of the Father is our own ground and our origin, in which we begin our life and our being. And out of our proper ground, -that is, out of the Father and out of all that is living in Him- there shines an eternal brightness, which is the birth of the Son. And in this brightness, that is, in the Son, the Father –and everything that is living in Him- is manifest to Himself. For all that He is and all that He has He gives to the Son, with the sole exception of the property of fatherhood, which He alone retains.

And therefore, everything that lives in the Father as unmanifested in unity lives in the Son as having streamed out in revelation. And the simple ground of our eternal image always remains in obscurity and without way. But the incommensurable brightness which shines out from this reveals and brings forth the hiddenness of God in ways.

And all those who are elevated above their creaturehood into a contemplative life are one with this divine brightness, and they are the brightness itself. And they say and feel and find, by means of this divine light, that according to the way of their uncreatedness they are themselves the same one-fold ground out of which this brightness shines forth without measure, in a divine way, and in which, according to the simplicity of being, this brightness remains simply within, eternally without ways.

And therefore, all inner contemplatives should go out, according to the way of contemplation, above reason, above distinction, and above their created being, with eternal inward-gazing through the inborn light ; so they are transformed and at one with that same light by which they see and which they see. And so the contemplative persons are attaining their eternal image to which they were made, and they contemplate God and all things without distinction in a one-fold seeing, in divine brightness.

And this is the noblest and most profitable contemplation to which one can come in this life. For in this contemplation, one remains sovereignly master of himself and free, and in each loving turning-inward, one can grow in sublimity of life beyond all that one can understand. For he remains free and master of himself in inner practice and in virtues.

And the gazing in the divine light holds him above all inner practice and above all virtues and above all merits, for it is the crown and the reward after which we strive and which we now have and possess in a certain way ; for contemplative life is a heavenly life.

But were we released from this exile, we would be more capable of receiving the brightness according to our createdness, and the glory of God would shine through us better and more nobly in every way. This is the way above all ways, in which one goes out into a divine contemplation and into an eternal gazing, and in which one is transformed and transfigured into divine brightness.

This going-out on the part of the contemplative person is also a loving one. For by means of enjoyable love, he passes beyond his createdness, and finds and savours the richness and the bliss which God Himself is, and which He causes to flow without cease in the hiddenness of the spirit, where he is like unto God’s nobility.

to meet Him

When the inner contemplative person has thus pursued his eternal image, and in this limpidity, through the Son, has taken possession of the bosom of the Father, he is enlightened by divine truth. And he receives the eternal birth at every moment anew, and he goes out, according to the way of light, into a divine contemplation. And here arises the fourth and last point, that is, a loving meeting in which, above all, our supreme blessedness consists.

You should know that the heavenly Father, as a living ground, with all that is living in Him, is actively turned toward His Son as towards His own eternal Wisdom ; and the same Wisdom and all that is living within it is actively turned back towards the Father, that is, towards the same ground whence it comes. And in this meeting there springs forth the third person, between the Father and the Son, that is, the Holy Spirit, their mutual love, who is one with them both in the same nature. And this love actively and enjoyable encompasses and pervades the Father, the Son, and everything that is living in both of them with such great richness and joy that all creatures must eternally keep silent about it.

For the incomprehensible marvel which resides in this love eternally transcends the understanding of all creatures. But where one understands and savours this marvel without astonishment, there the spirit is above itself and is one with the Spirit of God, and it tastes and sees, without measure, even as God, the richness which itself is in the unity of the living ground where it possesses itself according to the way of its uncreatedness.

Now, this blissful meeting, according to God’s way, is actively, without cease, renewed within us. For the Father gives Himself in the Son, and the Son in the Father, in an eternal mutual complacency and in a loving embrace. And this is renewed every moment in the bond of love. For just as the Father beholds all things anew, without cease, in the birth of His Son, so all things are loved anew by the Father and by the Son in the outflowing of the Holy Spirit. And this is the active meeting of the Father and of the Son, in which we are lovingly embraced, through the Holy Spirit, in eternal love.

Now, this active meeting and this loving embrace are, in their ground, enjoyable and without way. For the unfathomable waylessness of God is so dark and so wayless that it encompasses within itself all divine ways and activity and property of the persons, in the rich embrace of the essential unity, and produces a divine enjoyment in the abyss of namelessness. And here is the enjoyable passing-over, an engulfment flowing away into essential bareness where all divine names and all ways and all life-giving ideas which are depicted in the mirror of divine truth fall without exception into this simple namelessness, without ways and without reason. 

For in this fathomless whirlpool of simplicity, all things are encompassed in enjoyable blessedness, whereas the ground itself remains totally uncomprehended, unless it be by essential unity. The persons and everything that is living in God must yield before this, for here there exists nothing but an eternal rest in an enjoyable embrace of loving transport. That is, in the wayless existence that all inner spirits have preferred above all things. This is the dark stillness in which all the loving are lost.

But if we could thus prepare ourselves in virtues, we would rapidly divest ourselves of the body and would fly into the wild waves of the sea ; no creature could ever bring us back again. May divine love, which rebuffs no beggar, grant us that we might possess the essential unity in enjoyment, and clearly contemplate oneness in threeness. Amen. Amen.

III. Het Derde Leven het schouwende leven

De innerlijke minnaar van God, die God in genotvolle rust en die zichzelf in toegewijde werkzame liefde en heel zijn leven in deugden met godsvrucht bezit, deze innerlijke mens komt dan, door middel van deze drie punten [c 4] en de verborgen openbaring van God, in een God schouwend leven terecht ; tenminste de minnaar die vroom en rechtvaardig is, die God in Zijn vrijheid wenst te kiezen en te verheffen tot een bovenzinnelijk schouwen in goddelijk licht en volgens [c 8] Gods wijze.

Dit schouwen geeft ons toegang tot een puurheid en een klaarheid die ons begrip te boven gaan, want het is een bijzondere verrijking en een hemelse kroon, en bovendien een eeuwige beloning voor alle deugden en alle levens. En niemand kan dit bereiken door middel van kennis [c 12] of scherpzinnigheid, noch door enige oefening ; maar enkel hij die God wenst te verenigen met zijn geest en met zichzelf wenst te verlichten kan God schouwen, en niemand anders. De verborgen goddelijke natuur is eeuwig werkzaam, schouwend en liefhebbend naargelang de persoon, [c 16] en altijd genietend van de geestelijke omhelzing van de persoon, in eenheid van wezen.

In deze omhelzing in de wezenlijke eenheid van God, zijn alle innige geesten één met God in minzame vervoering, en zij zijn precies dezelfde ene die het wezen zelf in zichzelf is. [c20] En in deze hogere eenheid van de goddelijke natuur is de hemelse Vader de oorsprong en het begin van elk werk dat gedaan wordt in de hemel en op aarde. En Hij zegt in de verzonken verborgenheid van de geest :

"Zie : de Bruidegom komt, ga uit, Hem tegemoet"

[c24] We gaan deze woorden met betrekking tot een bovenzinnelijk schouwen - die de grond is van alle heiligheid en van heel het leven dat men leven kan - nu uitleggen en verklaren.

Waarschuwing

Weinigen slechts kunnen tot dit goddelijk schouwen komen wegens hun onbekwaamheid [c28] en de verborgenheid van het licht waarin men schouwt. En daarom zal niemand deze gedachten werkelijk helemaal verstaan door middel van enige studie of subtiele overweging. Want alle woorden en alles wat men kan leren en begrijpen op een creatuurlijke wijze [c32] is vreemd aan en ver beneden de waarheid die ik in gedachte heb. Maar hij die verenigd is met God en verlicht is door deze waarheid kan de waarheid door de waarheid zelf bevatten. Want God begrijpen en verstaan boven alle overeenkomsten, zoals Hij in zichzelf is, betekent God te [c36] zijn met God zonder bemiddeling of wat dan ook dat een hindernis of bemiddeling kan creëren. En daarom wens ik dat iedereen die dit niet begrijpt noch voelt vanuit de genietende eenheid van zijn geest niet gescandaliseerd wordt en de dingen laat zoals ze zijn. [c40] Want wat ik zeggen wil is waar en Christus, de eeuwige waarheid, zei het zelf in zijn onderricht op menige doortocht, als we het maar konden onthullen en juist voortvertellen.

En daarom, wie dit zal verstaan moet dood zijn voor zichzelf [44] en in het besef van God leven en zijn gelaat richten naar het eeuwige licht in de bodem van zijn geest, waar de verborgen waarheid zichzelf openbaart zonder bemiddeling. Want de hemelse Vader wil dat wij zien, want Hij is de Vader van het licht. En daarom spreekt Hij eeuwig, [c48] zonder bemiddeling en zonder ophouden, in de verborgenheid van onze geest één enkel peilloos woord en niets meer. En in dit woord uit Hij Zichzelf en alle dingen. En dit woord is niets anders dan "Zie" ; en dit is het uitgaan en de geboorte van de [c52] Zoon van het eeuwig licht, in wie men alle zegening onderkent en ziet.

Zie

Nu, als de geest God met God moet schouwen, zonder bemiddeling in dit goddelijk licht, dan heeft de mens drie dingen van node :

Eerst is het zo dat hij van buitenaf wel geordend moet zijn in alle deugden [c56] en van binnen ongehinderd, en net zo leeg aangaande alle uiterlijke werkzaamheden alsof hij niet aan het werk was. Want als hij van binnen bezig is met enig deugdzaam werk, dan wordt hij bestormd door beelden. Zolang dat in hem duurt kan hij niet schouwen.

[c60] Ten tweede moet hij God van binnen trouw blijven aanhangen door devote gedachten en liefde, net zoals een aangestoken gloeiend vuur dat nimmermeer geblust kan worden. Gedurende de tijd dat hij zich in deze staat voelt zijn, kan hij schouwen.

[c64] Ten derde moet hij zichzelf verloren hebben in een ongemodelleerdheid en duisternis waarin alle schouwenden in vreugde rondwandelen en zichzelf niet langer kunnen vinden in een creatuurlijke wijze. In de afgrond van deze duisternis waarin de liefhebbende geest voor [c68] zichzelf gestorven is, begint de openbaring van God en het eeuwige leven. Want in deze duisternis schijnt een onbegrijpelijk licht dat er ook in geboren wordt en dat de Zoon van God is, in wie men het eeuwig leven schouwt.

En in dit licht wordt men ziende. En dit goddelijk licht wordt [c72] verleend in het eenvoudige zijn van de geest, waar de geest de helderheid ontvangt -die God Zelf is- boven alle gaven en boven alle creatuurlijke activiteit, in de lege leegte van de geest waarin hij zich door genietbare liefde verloren heeft en hij de helderheid van God ontvangt zonder bemiddeling. [c76] En zonder ophouden wordt hij zelf de helderheid die hij ontvangt. Zie, deze verborgen helderheid, waarin men alles wat men verlangt schouwt in overeenstemming met de mate van leegte van de geest, deze helderheid is zo groot dat de liefhebbende schouwende niets ziet [c80] of voelt in de grond waarin hij rust dan een onbegrijpelijk licht. En in overeenstemming met de simpele naaktheid die alle dingen omgeeft, beschouwt en voelt hij zichzelf datzelfde licht waardoor hij ziet, en niets anders.

En hier krijg je het eerste punt : hoe men in het goddelijk licht leert zien. Gezegend zijn [c84] de ogen die op deze wijze zien, want zij bezitten het eeuwig leven.

de Bruidegom komt

Wanneer we zo hebben leren zien kunnen we in vreugde de eeuwige komst van onze Bruidegom schouwen, hetgeen het tweede punt is dat we gaan bespreken. Wat is nu de komst van onze Bruidegom, die eeuwig is ? [c88] Het is een nieuwe geboorte en een nieuwe verlichting zonder ophouden. Want de staat van waaruit de helderheid oplicht en die de helderheid zelf is, is levend en vruchtbaar. En daarom wordt de openbaring van het eeuwig licht zonder ophouden vernieuwd in de [c92] verborgenheid van de geest.

Zie, alle creatuurlijke activiteit en alle deugdbeoefening moet hier falen omdat hier hetgeen God doet niets anders is dan Hijzelf in de hoogste adel van de geest. En hier is niets anders dan een eeuwig schouwen en een staren naar het licht met het licht en in het licht. [c96] En de komst van de Bruidegom is zo snel dat Hij altijd komende is en verblijvend in bodemloze rijkdom, en opnieuw persoonlijk op komst is, zonder ophouden, met zulke nieuwe helderheid alsof Hij voorheen nooit gekomen was. Want Zijn komst [c100] bestaat in een eeuwig nu, zonder tijd, die altijd met nieuwe begeerte en nieuwe vreugde ontvangen wordt.

Zie, de zegen en de vreugde die deze Bruidegom brengt door Zijn komst zijn peilloos en onmeetbaar daar Hij die zegen en vreugde zelf is. En daarom zijn de ogen [c104] waarmee de geest schouwt en naar haar Bruidegom staart zo wijd opengesperd dat zij nooit meer gesloten zullen worden. Want het staren en het schouwen van de geest blijven eeuwig gefixeerd op de verborgen onthulling van God, en het begrip van de geest is zo wijd opengesperd voor de komst van de Bruidegom, [c108] dat de geest de wijdte die ze begrijpt zelf geworden is. En zo wordt God begrepen en gezien met God ; in dit alles zetelt ons gezegend-zijn.

Dit is het tweede punt : hoe we, zonder ophouden, de eeuwige komst van onze Bruidegom in onze geest ontvangen.

ga uit

[c112] Nu zegt Gods Geest in de verborgen vervoering van onze geest : "Ga heen in een eeuwig schouwen en vreugde, in overeenstemming met Gods wijze."

Alle rijkdom die van nature in God is bezitten wij in God door liefde, en God in ons, door middel van de onmeetbare liefde die de [c116] Heilige Geest is. Want in deze liefde proeft men alles wat men kan verlangen. En daarom zijn we met behulp van deze liefde dood aan onszelf en zijn we in liefhebbende vervoering uitgegaan in bovenaardsheid en duisternis. Daar huist de geest, omarmd door de Heilige [c120] Drievuldigheid, eeuwig verblijvend in de bovenzinnelijke eenheid, in rust en vreugde. En in dezelfde eenheid, overeenkomstig de wijze van vruchtbaarheid, is de Vader in de Zoon en de Zoon in de Vader, en alle schepselen zijn in hen allebei. En dit is zonder [c124] onderscheid des persoons, omdat we hier, alleen door rede, vaderschap en zoonschap vatten in de levende vruchtbaarheid van Gods natuur.

Hier ontspringen en beginnen een eeuwig uitgaan en een eeuwige activiteit zonder begin. Want hier is een begin zonder begin. Want zoals [c128] de almachtige Vader Zichzelf perfect begrepen heeft in de grond van Zijn vruchtbaarheid, zo is de Zoon, het eeuwig Woord van de Vader, uitgegaan als een ander persoon in de Godheid. En door de eeuwige geboorte zijn alle schepselen eeuwig uitgegaan, voor ze in de tijd geschapen [c132] waren. Zo heeft God hen aanschouwd en gekend in Zichzelf, met onderscheid, in levende ideeën, en in het anderszijn van Zichzelf ; doch zij zijn in geen enkel opzicht anders : Want alles wat in God is, is God.

Dit eeuwig uitgaan en dit eeuwig leven dat wij in God [c136] - eeuwig - hebben en zijn zonder onszelf, is de oorzaak van ons geschapen-zijn in de tijd. En ons geschapen-zijn hangt in dat eeuwig zijn en is er één mee, met respect voor zijn essentiële zijn. En dit eeuwig zijn en leven, dat we hebben en zijn in de [c140] eeuwige Wijsheid van God, is gelijk aan God. Want het heeft een eeuwige woonst, zonder onderscheid, in het goddelijk wezen ; en het heeft een eeuwige uitvloeiing, door de geboorte van de Zoon in een anders-zijn, met onderscheid, in overeenstemming met de eeuwige rede.

En door middel van deze [c144] twee punten is het zo goddelijk dat God Zichzelf zonder ophouden herkent en Zichzelf weerspiegelt in deze gelijkenis overeenkomstig het zijn en de personen. Want al is er hier sprake van onderscheid en anders-zijn met betrekking tot rede, toch is de gelijkenis één met het beeld van de Heilige Drievuldigheid, die [c148] de Wijsheid van God is, waarin God Zichzelf en alle dingen in een eeuwig nu schouwt, zonder voor en na.

Dus Hij aanschouwt zowel Zichzelf als alle schepselen in een eenvoudig zien : en dit is Gods beeld en Gods gelijkenis, en ons beeld en onze gelijkenis, want God spiegelt Zichzelf [c152] en alle dingen erin. In dit goddelijk beeld hebben alle schepselen een eeuwig leven zonder zichzelf, als in hun eeuwig model. En naar dit eeuwig beeld en naar deze gelijkenis heeft de Heilige Drievuldigheid ons gemaakt. En daarom wil God [c156] dat we uit onszelf gaan in dit goddelijk licht, en dit beeld -dat ons eigen leven is- bovennatuurlijk najagen en het met Hem actief en met vreugde bezitten in eeuwige zegen.

Want we stellen inderdaad vast dat de schoot van de Vader onze eigen grond [c160] en origine is, waarin we ons leven en zijn beginnen. En vanuit onze eigen grond -d.w.z. vanuit de Vader en vanuit alles wat in Hem leeft- schijnt een eeuwige helderheid : de geboorte van de Zoon. En in deze helderheid, dat m.a.w. in de Zoon, is de Vader [c164] -en alles wat in Hem leeft- duidelijk met Zichzelf. Want alles wat Hij is en heeft geeft Hij aan de Zoon, met als enige uitzondering het vaderschap, wat Hij alleen in bezit houdt. En daarom geldt dat alles wat in de Vader onmanifest in de eenheid leeft, in de Zoon leeft als uitgestroomd in [c168] algemene openbaarheid. En de eenvoudige grond van ons eeuwig beeld blijft altijd duister en zonder wijze. Maar de onmeetbare helderheid die hiervan uitschijnt openbaart Gods verborgenheid en brengt deze voort in wijzen.

En alle mensen die boven hun geschapenheid [c172] verheven zijn in een schouwend leven, zijn één met deze goddelijke helderheid en zij zijn de helderheid zelf. En door middel van dit goddelijk licht zien en voelen en vinden zij, overeenkomstig de wijze van hun ongeschapenheid, dat zijzelf de eenvoudige grond zijn waaruit deze [c176] helderheid zonder maat voortschijnt, op goddelijke wijze, en waarin overeenkomstig de eenvoud van het zijn deze helderheid simpel verblijft, eeuwig en zonder wijzen.

En daarom zouden alle innerlijk schouwenden moeten uitgaan, overeenkomstig de wijze van schouwen, boven de rede, boven onderscheid, en boven hun [c180] geschapen-zijn, met een eeuwig naar-binnen-staren door het aangeboren licht ; zo worden ze getransformeerd en één met datzelfde licht waardoor zij zien en dat zij zien. En zo verkrijgen de schouwende mensen hun innerlijk beeld waarnaar zij gemaakt zijn, en schouwen zij God en [c184] alle dingen zonder onderscheid in een eenvoudig zien, in goddelijke helderheid.

En dit is het meest nobel en meest heilzaam schouwen waartoe men kan komen in dit leven. Want in dit schouwen blijft de mens soeverein meester van zichzelf en vrij, en in elke liefhebbende inkeer kan hij groeien in [c188] verhevenheid van leven voorbij alles wat men kan begrijpen. Want hij blijft vrij en meester van zichzelf in innerlijke oefening en deugden.

En het staren in het goddelijk licht houdt hem boven alle deugden en boven alle [c192] verdiensten, want het is de kroon en de beloning waarnaar we streven en die we nu in zekere zin hebben en bezitten ; want een schouwend leven is een hemels leven. Maar waren we verlost uit deze ballingschap, we zouden bekwamer zijn om de helderheid [c196] te ontvangen volgens onze geschapenheid, en Gods glorie zou in elke zin beter en nobeler door ons schijnen. Dit is de wijze boven alle wijzen, waarop men uitgaat in een goddelijk schouwen en in een eeuwig staren, en waarop men getransformeerd en getransfigureerd wordt in goddelijke helderheid.

Dit uitgaan [c200] langs de zijde van de schouwende mens is ook liefhebbend. Want door middel van vreugdevolle liefde gaat hij zijn geschapenheid voorbij en vindt en proeft hij de rijkdom en de hemelse gelukzaligheid die God Zelf is en die Hij zonder ophouden doet uitvloeien in de verborgenheid van de geest, waar hij is als Gods nobelheid [c204].

Hem tegemoet

Wanneer de innerlijk schouwende mens zo zijn eeuwig beeld heeft nagevolgd, en in deze klaarheid via de Zoon bezit heeft genomen van de schoot van de Vader, dan is hij verlicht door goddelijke waarheid. En hij [c208] ontvangt de eeuwige geboorte elk ogenblik opnieuw en hij gaat uit, overeenkomstig de wijze van licht, in een goddelijk schouwen. En hier verrijst het vierde en laatste punt, dat is een liefdevolle ontmoeting waarin, boven alles, onze opperste zegen gelegen is.

Je zou moeten weten dat de hemelse [c212] Vader als een levende grond, met alles wat in Hem leeft, actief gekeerd staat naar Zijn Zoon zowel als naar Zijn eigen eeuwige Wijsheid ; en dezelfde Wijsheid en alles wat in haar leeft staat actief teruggekeerd naar de Vader, dat is naar dezelfde grond uit dewelke ze voortkomt. En in deze [c216] ontmoeting ontspringt de derde Persoon, tussen de Vader en de Zoon, dat is de Heilige Geest, hun wederzijdse liefde, die met hen beiden één is in dezelfde natuur. En deze liefde omvat en doordringt de Vader, de Zoon en alles wat in hen beiden leeft actief en vreugdevol [c220] en met zulke grote rijkdom en vreugde dat alle schepsels hierover eeuwig moeten zwijgen.

Want het onbegrijpelijk wonder dat in deze liefde gelegen is, overstijgt eeuwig het begrip van alle schepsels. Maar waar men dit wonder zonder verbazing begrijpt en proeft [c224], is de geest boven zichzelf en één met de Geest van God, en proeft en ziet hij zonder maat, als God zelf, de rijkdom die hij zelf is in de eenheid van de levende grond waarin hij zichzelf bezit overeenkomstig de wijze van zijn ongeschapenheid.

[c228] Nu wordt deze gezegende ontmoeting, overeenkomstig Gods wijze, zonder ophouden actief hernieuwd in ons. Want de Vader geeft Zichzelf in de Zoon, en de Zoon in de Vader, in een eeuwig wederzijds welbehagen en in een liefhebbende omhelzing. En dit wordt elk moment vernieuwd in de liefdesband. Want net als [c232] de Vader zonder ophouden alle dingen opnieuw aanschouwt in de geboorte van Zijn Zoon, zo worden alle dingen opnieuw geliefd door de Vader en door de Zoon in het uitvloeien van de Heilige Geest. En dit is de actieve ontmoeting tussen de Vader en de Zoon, waarin we liefhebbend omhelsd [c236] zijn door de Heilige Geest, in eeuwige liefde.

Nu zijn deze actieve ontmoeting en deze liefhebbende omhelzing in hun grond vreugdevol en zonder wijze. Want de onpeilbare bovenaardsheid van God is zo duister en zo onbepaald dat zij in zichzelf alle goddelijke [c240] vormen en activiteiten en eigenschappen van de personen omvat in de rijke omhelzing van de wezenlijke eenheid, en dat zij een goddelijke vreugde voortbrengt in deze afgrond van nameloosheid. En hier is de vreugdevolle oversteek, een verzwolgenheid die wegvloeit in de wezenlijke naaktheid waar alle goddelijke [c244] namen en alle wijzen en alle levende ideeën die in de spiegel van de goddelijke waarheid afgebeeld worden, zonder uitzondering in deze eenvoudige nameloosheid vallen, bovenaards en zonder reden.

Want in deze bodemloze maalstroom van eenvoud, worden alle dingen omvat door vreugdevolle gezegendheid, [c248] terwijl de grond zelf totaal onbegrepen blijft, tenzij door wezenlijke eenheid. Hiervoor moeten de personen en alles wat in God leeft wijken, want hier bestaat niets anders dan een eeuwige rust in een vreugdevolle omhelzing van liefdevolle vervoering. Dat is, in het bestaan zonder bepaling [c252] dat alle vrome geesten verkozen hebben boven alle dingen. Dit is de donkere stilte waarin al de liefhebbenden verloren zijn. Maar mochten we ons zo in deugden kunnen voorbereiden, dan zouden we onszelf snel van het lichaam ontdoen en zouden we in de wilde golven van de zee vloeien ; geen schepsel zou [c256] ons ooit kunnen terughalen. Dat de goddelijke liefde, die geen bedelaar onheus behandelt, toestaat dat wij de wezenlijke eenheid in vreugde kunnen bezitten en wij klaar eenheid in drieheid schouwen. Amen. Amen.

initiated : 1998 - last update : 30 VI 2014 - version n°1